ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Ο ΚΑΙΡΟΣ

            Στο πρώτο δεκαήμερο η θερμοκρασία ξεκίνησε από φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα με πτωτική τάση, που συνεχίζεται από το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου. Στα μέσα της περιόδου άνοιξαν οι ουρανοί και έβρεχε όλο το βράδυ με πολύ ένταση.

            Στο δεύτερο δεκαήμερο ο καιρός ξεκίνησε με αρκετή υγρασία και θερμοκρασίες μεγαλύτερες από τις φυσιολογικές για την εποχή, είδα την πρώτη μανιτάρα για φέτος στις 10-09-17 σε πευκοδάσος. Η τάση του καιρού είναι να αυξάνεται η μέγιστη αλλά και η ελάχιστη θερμοκρασία και να μειώνεται η υγρασία. Μάλιστα όλο αυτό το δεκαήμερο δεν έπεσε ούτε μια ψιχάλα. Οι ελιές έχουν ζαρώσει μετά τα μέσα του μήνα.

            Στο τρίτο δεκαήμερο ο καιρός άρχισε να συμπεριφέρεται φυσιολογικά για την εποχή του, από την πρώτη κιόλας μέρα. Έτσι έπεσε η θερμοκρασία, δυνάμωσε η ένταση του ανέμου και συγκεντρώθηκαν σύννεφα που μείωσαν την ημερήσια φωτεινότητα. Στα μέσα της περιόδου ξεκίνησαν έντονες βροχοπτώσεις στην Μαγνησία αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, όπως στην Θάσο, που έριξαν περισσότερο την θερμοκρασία και ώθησε στα ύψη την υγρασία.

            Αξιοσημείωτο είναι ότι φέτος στις 23:02 ώρα Ελλάδας, το βράδυ της Παρασκευής 22 Σεπτεμβρίου έχουμε την  φθινοπωρινή ισημερία. Ξεκινάει τυπικά το φθινόπωρο και ο καιρός συντάσσεται με τους τύπους των ημερομηνιών.

Χαρακτηριστικό του καιρού είναι το διάγραμμα που ακολουθεί από το accuweather για τον μήνα.

ΖΩΑ

Μετά το πρώτο δεκαήμερο τα τριζόνια κάνουν μεγάλη φασαρία στην ύπαιθρο, αλλά και στις πόλεις, με αποτέλεσμα να ξενυχτάμε όταν συνεριστούμε το τραγούδι τους. Είναι, θαρρώ, περίοδος αναπαραγωγής τους και τα καλέσματα τους εντονότερα όσο πλησιάζουμε στα τέλη του μήνα.

Στο τέλος του δευτέρου δεκαημέρου έφυγαν όλα τα χελιδόνια από την Κάρλα και εμφανίζονται ολομερής πολλά έντομα, που μόλις πέσει ο ήλιος γίνονται ιδιαίτερα ενοχλητικά.  

Τις τελευταίες μέρες του μήνα στην Κάρλα, είδα το πρώτο κοπάδι με επτά θηλυκές πρασινοκέφαλες πάπιες.

ΑΝΘΟΦΟΡΙΕΣ

Τα φυτά που μας ενδιαφέρουν αυτόν τον μήνα είναι:

Η πικραγγουριά, ακόμα και στο τέλος του μήνα έχει άλλοτε μέτρια και άλλοτε δυνατή ανθοφορία.

Η μυρμηγκιά, προσφέρει ακόμα άφθονο νέκταρ στο αστικό περιβάλλον και οι μέλισσες δεν σταματούν να την επισκέπτονται.

Η ακακία Κωνσταντινουπόλεως, έχει αρχίσει να παίρνει τα πάνω της αυτόν τον μήνα και στο τέλος του μήνα έχει πλούσια ανθοφορία που δημιουργεί εντυπώσεις και ερωτηματικά για τον τρόπο που συμπεριφέρεται.  

Το καλαμίδι, δυναμώνει την ανθοφορία του όταν ποτίζεται περιοδικά και επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Δηλαδή θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 28 βαθμούς Κελσίου. Οι μέλισσες το δουλεύουν καθημερινά μέχρι και μετά τα μέσα του μήνα. Όμως, η πτώση της θερμοκρασίας που ακολούθησε, δημιούργησε στο φυτό ακατάλληλες συνθήκες άνθησης. Έτσι μέσα στο τελευταίο δεκαήμερο του μήνα θεωρούμε ότι τελείωσε και αυτή, η καλή για φέτος ανθοφορία, αν και υπάρχουν ακόμα λίγα άνθη που τα επισκέπτονται μέλισσες νωρίς το πρωί, ακόμα και μετά από έντονη νυχτερινή  βροχόπτωση.

Το ηλιοτρόπιο, στο τέλος του πρώτου δεκαημέρου πραγματικά έχει αναπτυχθεί υπερβολικά και οι μέλισσες το δουλεύουν όλη την μέρα μέχρι τα μέσα του μήνα.  Μετά όμως είχε έντονη η φθίνουσα πορεία του με αποτέλεσμα να τελειώσει σε λιγότερο από μια εβδομάδα η καλή ανθοφορία του και το μελισσοκομικό ενδιαφέρον. Φέτος είχε έντονη ανθοφορία και βοήθησε τα μελίσσια, όχι μόνο στο να συντηρηθούν, αλλά σε πολλές περιπτώσεις συμπλήρωσαν τις απαιτούμενες ποσότητες μελιού ώστε να σφραγιστούν τα μέλια και να πραγματοποιηθεί τρύγος.

Το τρέβλο (γλυστρίδα), στο τέλος του πρώτου δεκαημέρου είναι σε έντονη ανάπτυξη και το τιμούν όπως πρέπει οι μέλισσες από νωρίς το πρωί και μέχρι το μεσημέρι. Όσο περνάει ο καιρός και πέφτει η θερμοκρασία δεν δείχνει να φθίνει η ανθοφορία του.

Η ψευτομέντα, στο τέλος του πρώτου δεκαημέρου δεν έχει και την καλύτερη εμφάνιση, αφού έχει χάσει αρκετά φύλλα, αλλά συνεχίζει να παράγει άνθη και να τα επισκέπτονται μέλισσες μέχρι και μετά τα μέσα του μήνα. Ακόμα και στο τέλος του μήνα έχει πλούσια ανθοφορία, παρά την απότομη πτώση της θερμοκρασίας.

Το βλίτο, συνεχίζει την ανθοφορία του και αυτόν τον μήνα και έχει πια έντονη ανθοφορία που σημαίνει ότι δεν πρέπει να συλλέγεται για βρώση. Συνεχίζει να προσφέρει κυρίως γύρη στα μελίσσια όλον τον μήνα αλλά είναι φυτό που δεν το προτιμούν οι μέλισσες όταν βρίσκουν σε άλλα φυτά την απαιτούμενη γύρη.

Ο πολύκομπος, συνεχίζει την ανθοφορία του και αυτόν τον μήνα αλλά τα νούμερα δεν είναι ενθαρρυντικά, τουλάχιστον για όλους. Έτσι οι μέλισσες δείχνουν ότι δεν αποθηκεύουν μέλι, αλλά περισσότερο ότι ανανεώνεται ο πληθυσμός τους από την γύρη και το νέκταρ που συλλέγουν. Σε πολλές περιοχές απέδωσε ικανοποιητικά και συντέλεσε μαζί με άλλες ανθοφορίες του κάμπου στην ύπαρξη καλών τρύγων. 

Το τριβόλι, έχει καλή ανάπτυξη ήδη από τον προηγούμενο μήνα και το επισκέπτονται οι μέλισσες. οι βροχοπτώσεις και η πτώση της θερμοκρασίας δεν το επηρέασαν αρνητικά και συνεχίζει την ανθοφορία του μέχρι και μετά το τέλος του μήνα.

Το αλμυρίκι, είχε αρχίσει να ανθίζει ελάχιστα στο τέλος του προηγούμενου μήνα αλλά, ακόμα και στο τέλος του μήνα, δεν συνέχισε την αύξηση της ανθοφορίας του ούτε είδα μέλισσες να το επισκέπτονται.

Η σκίλλα η φθινοπωρινή, είδα μεμονωμένα ανθισμένα φυτά στο τέλος της πρώτης εβδομάδας του μήνα. Όμως η ανομβρία το έκαψε με αποτέλεσμα να ξεκινήσει ξανά να παράγει μπουμπούκια τις τελευταίες μέρες του μήνα, και οι μέλισσες να μην επωφελούνται καθόλου όλη αυτή την περίοδο από την πλούσια γύρη της.   

Η Στερνμπέργκια η κίτρινη, στην τελευταία εβδομάδα του μήνα ξεκίνησε να ανθίζει και η αναζωογόνηση του σχετίζεται περισσότερο με την νυχτερινή δροσιά και πτώση της θερμοκρασίας παρά με τις έντονες βροχοπτώσεις, που ήρθαν μετά την έναρξη της ανθοφορίας της. Υπάρχουν περιοχές που φύεται έντονα και προσφέρει περισσότερη γύρη στα μελίσσια από αυτή που μπορούν να καταναλώσουν με αποτέλεσμα να μπλοκάρουν από αυτή τα πλαίσια. Είναι φυτό που κλείνει τα πέταλα του ανθού του όταν υπάρχει έλλειψη φωτός και έντονη ατμοσφαιρική υγρασία. Έτσι προστατεύει την πολύτιμη γύρη του από τις καιρικές συνθήκες και την προσφέρει απλόχερα όταν είναι καλός ο καιρός και μπορούν να πετάξουν οι μέλισσες. Στο τέλος του μήνα άρχισε να παράγει τα πρώτα της ευδιάκριτα φύλλα.

Ο αρκουδόβατος, στο τέλος της πρώτης εβδομάδας του μήνα δεν δείχνει να έχει κάνει πρόοδο σε σχέση με τα μέσα του προηγούμενου μήνα. Μόλις όμως έπεσαν οι πρώτες βροχές άνθησε και την τελευταία εβδομάδα του μήνα βρίσκουμε τις μέλισσες  να την επισκέπτονται ακόμα και τις μεσημβρινές ώρες.  Όμως μετά από βροχή και παρά την μεγάλη ανάπτυξη του δεν το επισκέπτονται καθόλου οι μέλισσες. Μάλιστα η οσμή του είναι τόσο έντονη, θυμίζει ανθισμένη καστανιά με μια μικρή δόση από αγιόκλημα, που δεν σε αφήνει να περάσεις από κοντά του χωρίς να το αντιληφτείς.

Η αγριοσπαραγγιά, είχε ξεκινήσει την ανθοφορία της στα τέλη του Ιουλίου και δούλεψε λίγο το πρώτο δεκαήμερο του Αύγουστου. Μέχρι το τέλος του μήνα δεν εμφάνισε κανένα σημάδι που να δείχνει ότι θα ξαναδώσει και νομίζω ότι βιάστηκε και χάθηκε για φέτος αυτή η ανθοφορία.  

Η ακονιζέα, αρχίζει να σχηματίζει τα πρώτα, αδιάφορα για τις μέλισσες, άνθη στα τέλη του πρώτου δεκαημέρου του μήνα. Μόλις την τελευταία εβδομάδα του μήνα ξεκίνησαν οι μέλισσες να την επισκέπτονται και να συλλέγουν από αυτή σε υψόμετρα μεγαλύτερα των λόφων. Μετά από έντονη νυχτερινή βροχή δεν το επισκέπτονται οι μέλισσες, τουλάχιστον με τις πρώτες τους πτήσεις, αλλά πηγαίνουν σε άλλες ανθοφορίες που συνυπάρχουν στην περιοχή. Δυναμώνει όμως την ανθοφορία της και την επεκτείνει σε όλα τα υψόμετρα, όσο τελειώνει ο μήνας.

Η χαρουπιά, στις πρώτες μέρες του μήνα έχει σχηματίσει τα στελέχη των ανθών της αλλά χρειάζεται αρκετό χρόνο για να αρχίσει την ανθοφορία της. Στο τέλος του μήνα ξεκίνησε την ανθοφορία της και άρχισε να υπάρχει αμυδρά η χαρακτηριστική οσμή κάτω από τα δέντρα, αν και ακόμα δεν έχει καθόλου μελισσοκομικό ενδιαφέρον.

Ο κισσός, δείχνει να βοηθήθηκε από τις βροχοπτώσεις του καλοκαιριού και στις πρώτες μέρες του μήνα, έχει σχηματίσει πολλές και μεγάλες ταξιανθίες, που την τελευταία εβδομάδα άρχισαν να ανθίζουν κυρίως σε υψόμετρα άνω των 200m. Σε αυτό βοήθησε η πτώση της θερμοκρασίας και η έντονη βροχόπτωση που υπήρχε στο τελευταίο δεκαήμερο και ουσιαστικά έδωσε το έναυσμα της ανθοφορίας του φυτού. Μέχρι το τέλος του μήνα στα χαμηλά υψόμετρα, κυρίως κοντά στην θάλασσα δεν άνθησε τόσο ώστε να το επισκέπτονται οι μέλισσες ή να ξεκινήσει να μυρίζει.

Το πεύκο, θεωρείται ως η κυριότερη νομή για την Ελλάδα, αφού παράγεται μέχρι και το 60% της ετήσιας παραγωγής μελιού. Δεν έχω καλή αντίληψη στις εκκρίσεις του πεύκου και θα περιοριστώ στην αναπαραγωγή αυτών που διαβάζω σε άλλα blog, αλλά και σε αυτά που μου μεταφέρουν άλλοι μελισσοκόμοι που ασχολούνται με αυτή την νομή. Πριν ξεκινήσω να γράφω οτιδήποτε άλλο θα ήθελα να πω ότι η μέχρι σήμερα πορεία του δείχνει στα ορεινά να είναι παρδαλό ενώ στα χαμηλά υψόμετρα είναι ποιο ευδιάκριτοι οι κύκλοι ζωής του εντόμου. Τέλος στα ενδιάμεσα υψόμετρα διακρίνεται ο κύκλος του εντόμου αλλά όχι έντονα. Έτσι η μεταφορά των μελισσών για το δεύτερο βάρεμα στα ενδιάμεσα υψόμετρα είναι ίσως η καλύτερη λύση για φέτος.

Μέχρι στιγμής στο πρώτο βάρεμα δεν υπήρχαν οι σωστές καιρικές συνθήκες ώστε να αποδώσει και να συλλέξουν οι μέλισσες συνολικά, ενώ όπου υπήρχαν κάπως καλύτερες καιρικές συνθήκες είχαμε μικρή συλλογή, που  δεν ήταν αρκετή ώστε να πραγματοποιηθεί τρύγος. 

Την τελευταία εβδομάδα του μήνα δείχνει ότι ξεκίνησε το δεύτερο βάρεμα αλλά οι βροχοπτώσεις και η πτώση της θερμοκρασίας καθήλωσαν τα μελίσσια και δεν μπόρεσαν να δουλέψουν όπως θα έπρεπε για να δώσουν την σωστή εικόνα.

Το ρείκι, είχε ανθίσει λίγο τον προηγούμενο μήνα αλλά τα άνθη του ξεράθηκαν και δεν επωφελήθηκαν τα μελίσσια. Τις πρώτες μέρες του μήνα υπάρχουν πολλά φυτά που έχουν καμένα τα άνθη τους, χρωματίζοντας τις προσήλιες πλαγιές με αποχρώσεις του καφέ. Μετά το πρώτο δεκαήμερο ξεκίνησε η έντονη ανθοφορία και αντίστοιχα η έντονη μελισσοκομική δραστηριότητα. Μετά τα μέσα του μήνα ξεκίνησε η ανθοφορία του και σε υψόμετρα μικρότερα των 200m, ενώ στο τέλος του μήνα, στα περισσότερα μέρη, ήρθε η  κορύφωση της ανθοφορίας του και οι μέλισσες το τιμούν όταν επιτρέπουν τις πτήσεις οι καιρικές συνθήκες. Στις περιοχές που ξεκίνησε πρώιμα η ανθοφορία του δείχνει να μην έχει ακόμα μεγάλη περίοδο ανθοφορίας.

Αυτό που πρέπει να καταγράψω είναι τα μεγάλα ποσοστά υγρασίας και ηλιοφάνειας που είχε η περιοχή με τα ανθισμένα φυτά, μας δείχνει ότι η αυξημένη βραδινή υγρασία που σχηματίζει πρωινή δροσιά, αλλά και η ημερήσια έκθεση στο φώς, είναι παράγοντες άνθησης του φυτού.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΡΩΤΟΥ ΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ

            Αύτη η περίοδος είναι μεταβατική, όπως και το προηγούμενο δεκαήμερο, όμως άρχισαν να ανθίζουν τα φθινοπωρινά φυτά. Έτσι ξεκίνησε από το ποιο ορεινά να ανθίζει το ρείκι και μέχρι το τέλος της περιόδου κατέβηκε η ανθοφορία του σε υψόμετρο μέχρι τα 300m. Συναντάμε μεμονωμένα άνθη και σε μικρότερο υψόμετρο αλλά δεν τα επισκέπτονται μέλισσες. Βοηθητικά φυτά της περιόδου ήταν το τριβόλι, το τρέβλο (γλυστρίδα), το βλίτο η πικραγγουριά και το ηλιοτρόπιο. Ιδιαίτερο λόγο θα κάνω στο καλαμίδι και την ψευτομέντα, που φέτος με την μεγάλη διάρκεια της ανθοφορίας τους χρωμάτισαν με τις γεύσεις τους και τα αρώματά τους τόσο τα καλοκαιρινά όσο και τα πρώτα φθινοπωρινά μέλια. Το πεύκο, έκοψε στις περιοχές από 200m και πάνω, ενώ στις παράκτιες τοποθεσίες συναντάμε πολλή βαμβακάδα με αυγά, και εξίσου πολλά νεαρά άτομα του εργάτη.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ

            Παραγωγική περίοδο με ανθοφορίες που ανανεώνονται τα μελίσσια με ποιοτικό πληθυσμό. Στον πολύκομπο, οι απόψεις για την φετινή ανθοφορία του είναι αντιφατικές. Το σίγουρα αρνητικό για πολλούς, είναι ότι δεν υπήρχε τρύγος, ενώ το θετικό είναι ότι ανανεώθηκε ο πληθυσμός και συνεχίζει να υπάρχει αρκετός γόνος, δίνοντας προοπτική για μελλοντική συλλογή μελιού. Το ρείκι τις πρώτες μέρες της περιόδου συνεχίζει να προσφέρει άφθονο νέκταρ αλλά και μικρές ποσότητες γύρης. Όμως χρειάζεται περισσότερη υγρασία και έτσι δεν έχει τις αποδόσεις που θέλουμε. Στα μέσα του μήνα πάντως άρχισε να επεκτείνει την ανθοφορία του σε μικρότερα υψόμετρα, ενώ δείχνει ότι πέρασε η κορύφωση της ανθοφορίας του στις περιοχές που πρωτοξεκίνησε να ανθίζει.. Ο κισσός, είναι έτοιμος να ανθίσει εδώ και καιρό, αλλά περιμένει να επανέλθει η θερμοκρασία στα φυσιολογικά επίπεδα. Την ίδια εικόνα παρουσιάζει και η ακονιζέα, η χαρουπιά, η αγριοσπαραγγιά, το αλμυρίκι, και ο αρκουδόβατος που θα μας απασχολήσουν με την ανθοφορία τους σε λίγες μέρες που δείχνει να «φτιάχνει» ο καιρός. Και το πεύκο δεν απέδωσε αυτήν την περίοδο, αλλά δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι έκοψε ο εργάτης, αφού οι καιρικές συνθήκες ήταν ακατάλληλες για την παραγωγή μελιτωμάτων. Κανένα φθινοπωρινό, γυρεοδοτικό, βολβώδη φυτό, όπως η στερνμπέργκια η κίτρινη και η σκίλλα η φθινοπωρινή δεν ξεκίνησε την ανθοφορία του. Από την κατηγορία των βολβώδη φυτών μόνο το κυκλάμινο έχει ανθίσει και μάλιστα έχει ξεκινήσει από τα τέλη Αυγούστου την ανθοφορία του, αλλά ποτέ δεν έχω συναντήσει μέλισσα να το επισκέπτεται, και έτσι δεν το θεωρώ μελισσοκομικό φυτό.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΡΙΤΟΥ ΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ

            Αυτή η περίοδος σηματοδότησε την έναρξη του φθινοπώρου, αστρονομικά με την φθινοπωρινή ισημερία αλλά και με τις καιρικές συνθήκες που πείθουν και τους ποιο δύσπιστους για τον ερχομό του φθινοπώρου. Τα μελίσσια δεν δούλεψαν όλες τις μέρες ή δεν δούλεψαν καλά άλλοτε λόγο έντονων ολοήμερων βροχοπτώσεων και άλλοτε λόγο των δυνατών ανέμων που συνδυάστηκαν με την μεγάλη πτώση της θερμοκρασίας. Από ανθοφορίες οι καλοκαιρινές σταμάτησαν τελείως να αποδίδουν ενώ οι φθινοπωρινές ξεκίνησαν με αρκετή ένταση. Τα φυτά που αποτελούν επιλογή για τον μελισσοκόμο το ρείκι, που συνεχίζει σε ποιο όψιμες περιοχές να δίνει καλές ποσότητες νέκταρος και ελάχιστη γύρη. Ο κισσός που δίνει ποιοτική γύρη και άφθονο νέκταρ, ακόμα και μετά από έντονη βροχόπτωση και το πεύκο, όπου ο εργάτης με τις εκκρίσεις του ξεκίνησε το δεύτερο βάρεμα στο τέλος του μήνα. Υπάρχουν περιοχές που συνυπάρχουν και τα τρία προηγούμενα φυτά και όλα μαζί συμβάλουν τόσο στην ανανέωση των μελισσών, όσο και στην αποθήκευση μελιού ώστε να υπάρχει μελλοντικός τρύγος.

Βοηθητικά φυτά της περιόδου, που μπορούμε τα βρούμε ανθισμένα μαζί με τις κύριες ανθοφορίες είναι η ακονιζέα, που δίνει κυρίως γύρη και μικρές ποσότητες νέκταρος, αλλά έχει και ιδιότητες κατά της βαρρόα. Η στερνμπέργκια η κίτρινη, που δίνει μεγάλες ποσότητες γύρης, αλλά που δεν την προτιμούν οι μέλισσες όταν υπάρχει στην ευρύτερη περιοχή ο κισσός. Η χαρουπιά, που στην περιοχή μου περισσότερες συναντώ στο αστικό περιβάλλον παρά στα δάση, ξεκινά την ανθοφορία της τις τελευταίες μέρες του μήνα. Και ο αρκουδόβατος, ένα αναρριχητικό φυτό που συναντάμε και σε αρκετά πευκοδάση και δίνει ισόποσα νέκταρ και γύρη, αλλά κόβει μετά από έντονες βροχοπτώσεις.

Φυτά που ανθίζουν το καλοκαίρι και συνέχισαν την ανθοφορία τους μέχρι το τέλος του μήνα είναι η πικραγγουριά, το καλαμίδι και η ψευτομέντα, ενώ στο αστικό τοπίο κυριαρχεί η ανθοφορία της μυρμηγκιάς, και η ακακία Κωνσταντινουπόλεως, που άνθισε παράδοξα αυτήν την εποχή.

Φυτά που είναι της περιόδου αλλά ακόμα δεν άνθησαν είναι σκίλλα η φθινοπωρινή που δίνει γύρη, το  αλμυρίκι, και η αγριοσπαραγγιά, που είχε ανθίσει πρόωρα και δεν έχει την τάση να ανθίσει ξανά.